Κοινωνική Αλλαγή: Ατομική Ευθύνη και ο κίνδυνος του να είσαι Απολιτίκ

Η κοινωνία μας περιγράφει την απολιτίκ στάση ως ηθική και σωστή, ενώ τη συζήτηση πολιτικών θεμάτων ως ενοχλητική και μη αποδεκτή. Είναι όμως πράγματι απολιτίκ το να μην αναφέρεται η Παλαιστίνη σε κανένα πολιτισμικό γεγονός όπως το Met Gala και η Eurovision και να περιορίζεται η ορατότητα του πολέμου; Είναι σωστό εμείς ως άτομα να συνεχίσουμε να παρακολουθούμε και να συμμετέχουμε σε τέτοια πολιτισμικά γεγονότα χωρίς να καταλαβαίνουμε την επίπτωση που έχει αυτή η αδιάφορη, ουδέτερη στάση; Τα πάντα έχουν πολιτική φύση. Γιατί μερικά άτομα όμως παίρνουν ουδέτερη, απολιτίκ στάση;

1.Αποφυγή Διαπληκτισμών

“Προτιμώ να μην ανοίξω το στόμα μου, γιατί υπάρχουν άτομα που θα διαφωνήσουν μαζί μου. Από το να μαλώσω, προτιμώ τη σιωπή και την ηρεμία”

Αντί να εκφράσεις την άποψή σου και να υποστηρίξεις το δίκιο σου, έχεις την πολυτέλεια να προτιμήσεις την άνεση σου; Υπάρχουν άτομα τα οποία θυσιάζονται για την κοινωνική αλλαγή (όπως πρόσφατα με έναν άντρα στις ΗΠΑ που φώναζε για δικαιοσύνη καθώς έβαζε φωτιά στον εαυτό του και έκανε το σώμα του κοινωνικό έργο) και εσύ δεν μπορείς καν να τολμήσεις να διαφωνήσεις και να δώσεις μια σωστή απάντηση στον συνάνθρωπό σου, μη χάσεις τον ύπνο σου για λίγο.

2.Έλλειψη Πίστης

“Έχω σοβαρότερα και πιο άμεσα θέματα να ασχοληθώ - δουλειά, οικογένεια, σπουδές, διακοπές. Δεν θα αλλάξει η δική μου φωνή και άποψη τον κόσμο”

Το να ασχοληθείς με την προέκταση του εαυτού σου - την κοινωνία - δεν είναι πολυτέλεια. Είναι απαραίτητο, είναι αναγκαίο να αντιδράσεις όποτε μπορείς και με όποια μορφή μπορείς. Δεν υπάρχει καθιερωμένος, σωστός τρόπος αντίστασης. Αν όχι εσύ, τότε ποιός περιμένεις να διεκδικήσει το καλό σου; 

3.Βαρεμάρα 

“Είναι μπερδεμένο θέμα, προτιμώ να μην πάρω θέση, γιατί δεν ξέρω αρκετά. Άσε που με τόση παραπληροφόρηση είναι δύσκολο να εμπιστευτείς το τι διαβάζεις, βλέπεις και ακούς”

Ποιός είπε ότι η κοινωνική αλλαγή είναι εύκολη, κυρίως όταν δεν ασχολείσαι (συχνά ή καθόλου) και όταν οι πολιτικοί μιλάνε με αοριστολογίες χωρίς να λένε πραγματικά κάτι ουσιώδες; Αν όχι όλα, πολλά από τα θέματα με τα οποία ασχολούνται, σε αφορούν και είναι δική σου ευθύνη να βρεις τρόπους να ενημερωθείς σωστά και να εφαρμώσεις φίλτρο κριτικής σκέψης. Πρέπει να πάρεις κάποια ευθύνη πάνω σου κυρίως αν δεν είσαι προνομιούχος. Όσο αφήνεις τη δράση σε άλλους, καταλήγουν κακοποιοί να έχουν την εξουσία και τον έλεγχο της ζωής σου.

4.Συναισθηματικό βάρος

“Δεν μπορώ να ασχολούμαι με όσα γίνονται με τον κόσμο, με αγχώνει και με θλίβει. Προτιμώ την ψυχική μου ηρεμία”

Είναι ακατόρθωτο να ασχοληθείς με όλα τα προβλήματα του κόσμου. Αλλά έστω ένα είναι αρκετό. Βρες τον τομέα όπου θέλεις να κάνεις τη διαφορά, κάτι που αγαπάς, κάτι που σε νοιάζει. Δεν χρειάζεται να ασχοληθείς με όλα. Αλλά οφείλεις να ξέρεις τι γίνεται και δίπλα σου, γιατί θα φτάσει και σε εσένα κάποια στιγμή. 

5.Αδιαφορία

“Δεν χρειάζεται να πάρω εγώ θέση, παίρνουν και θα πάρουν άλλα άτομα θέση για μένα, σιγά!”

Όταν ήρθαν να πάρουν τους τσιγγάνους δεν αντέδρασα.

Δεν ήμουν τσιγγάνος.

Όταν ήρθαν να πάρουν τους κομμουνιστές δεν αντέδρασα.

Δεν ήμουν κομμουνιστής.

Όταν ήρθαν να πάρουν τους Εβραίους δεν αντέδρασα.

Δεν ήμουν Εβραίος.

Όταν ήρθαν να πάρουν εμένα,

Δεν είχε απομείνει κανείς για να αντιδράσει…

Γιά σένα που νομίζεις…

ότι η δική σου σειρά δε θα φτάσει ποτέ…

ότι επειδή ακόμη δε χρειάστηκε να πας στο νοσοκομείο

και να σε διώξουν

γιατί δεν έχεις λεφτά…

Ότι επειδή ακόμη έχεις ένα πιάτο φαί, δε θα στο πάρουν

Ότι επειδή ακόμη δε σου πήραν το σπίτι του πατέρα σου για χρέη στο Δημόσιο, θα τη γλιτώσεις

Ότι επειδή το παιδί σου ακόμη είναι στο σχολείο, θα συνεχίσει..

Ότι η ζωή σου δεν επηρεάζεται από εκείνη του διπλανού σου…

Μάρτιν Νίμελερ

Επειδή πράγματι παίρνουν άλλα άτομα θέση, δε σημαίνει ότι είναι για σένα, καθώς υπάρχει μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων που τους συμφέρει η τρέχουσα κατάσταση και δεν μοιράζονται τους προβληματισμούς σου. Αν είσαι σε αυτή τη μερίδα είσαι εξασφαλισμένος. Αν όμως δεν είσαι προνομιούχος πρέπει να πάρεις κάποια ευθύνη πάνω σου. Όσο το αφήνεις σε άλλους, καταλήγουν κακοποιοί να έχουν την εξουσία και τον έλεγχο της ζωής σου.

6.Ιδιωτικότητα

“Οι πολιτικές πεποιθήσεις μου είναι προσωπικό θέμα. Δεν χρειάζεται να τις ξέρει κανείς”

Κάθε πολιτικό θέμα είναι προσωπικό και κάθε προσωπικό θέμα είναι πολιτικό. Πολιτική είναι η καθημερινότητα και η ζωή η δική σου και των συνανθρώπων σου. 

Το να μην μοιράζεσαι τις πολιτικές σου πεποιθήσεις υπονομεύει τη σημασία του διαλόγου και της ανταλλαγής ιδεών σε μια δημοκρατική κοινωνία, στοιχεία σημαντικά για την συνεισφορά στην κοινωνική αλλαγή. Χωρίς ανοιχτό διάλογο, οι άνθρωποι μπορεί να παραμείνουν ανενημέρωτοι ή να παραπλανηθούν. 

Το κοινό μοίρασμα πολιτικών πεποιθήσεων μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία κοινοτήτων ομοϊδεατών ατόμων που μπορούν να συνεργαστούν για να υποστηρίξουν κοινούς στόχους και αξίες. 

Η συμμετοχή σε συζητήσεις για την πολιτική ενθαρρύνει τις δεξιότητες κριτικής σκέψης και βοηθά τα άτομα να αναπτύξουν μια βαθύτερη κατανόηση πολύπλοκων ζητημάτων για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων .

Όταν επιλέγεις να μην ασχολείσαι με πολιτικά και δεν έχεις πολιτική ταυτότητα ή συνείδηση, όταν δεν νοιάζεσαι ή αποφεύγεις να εφαρμώσεις πολιτικό φίλτρο σε κοινωνικά θέματα και καθημερινά ζητήματα, τότε:

1.Αποδέχεσαι το κατεστημένο. Με το να μην παίρνεις θέση, παίρνεις θέση. Η σιωπή και η αδράνεια είναι συνενοχή με όσα πάνε στραβά στην κοινωνία. Με το να μην συμμετέχεις σε δημοκρατικές διαδικασίες όπως ψηφοφορία, διαδηλώσεις, διαμαρτυρίες ή ακόμα και στην απλή έκφραση απόψεων στον κλειστό σου κύκλο και σε ψηφιακό πλαίσιο, ενισχύεις το κατεστημένο, καθώς αυτά είναι πράγματα που θα μπορούσαν να διαταράξουν την τρέχουσα κατάσταση και να συνεισφέρουν στην κοινωνική αλλαγή. 

2.Αφήνεις περιθώρια στην κυβέρνηση να επιδιώξει τα δικά της συμφέροντα που δεν είναι πάντα δίκαια και πολλές φορές βλάπτουν ευαίσθητες ομάδες, όπως ΛΟΑΤΚΙ, μετανάστες, γυναίκες, παιδιά, ηλικιωμένους. Χωρίς ενεργούς και ενημερωμένους πολίτες να υποστηρίζουν την κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα, οι περιθωριοποιημένες ομάδες θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν διακρίσεις, καταπίεση και να μην έχουν την ελευθερία που δικαιούνται. Αυτή η στάση σου θα μπορούσε να σε κάνει εσένα μέρος ευαίσθητης ομάδας μια μέρα, χωρίς να το καταλάβεις.

3.Ενθαρρύνεις ανήθικα συμβάντα να γίνονται κανονικότητα. “Έλα μωρε, τι περίμενες, να ακολουθούνται οι κανόνες ασφαλείας στα τρένα, να μην μπουν και φασίστες στο κοινοβούλιο, να υπάρχουν πυροσβέστες Απρίλη μήνα;”. Ναι. Αυτά και πολλά άλλα περιμένουμε και αν δεν τα επιβάλουμε εμείς με τη φωνή και τη δύναμη που έχουμε ως πολίτες, τότε δεν θα το κάνει κανείς.

4.Επιτρέπεις τη διαφθορά και την κατάχρηση εξουσίας. Επιτρέπεις την ανικανότητα ακατάλληλων κυβερνητικών αξιωματούχων να περνά απαρατήρητη και έτσι να επιδεινώνεται η κατάσταση και τα δικά σου συμφέροντα να μην εκπροσωπούνται. Με την πολιτική σου απάθεια δεν ασκείς πίεση για την αντιμετώπιση τρεχόντων ζητημάτων, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει συζήτηση, καινοτομία, πρόοδος και μεταρρύθμιση εντός της κοινωνίας. Εμείς δίνουμε στους πολιτικούς την εξουσία και συχνά ξεχνάμε την δύναμή μας στο να παίρνουμε αυτή την εξουσία πίσω στα χέρια μας.